per
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
2012-07-22
16
25
7
26
18931
Research Paper
اصول طراحی و نگارش کتابهای درسی الکترونیکی
شبنم نثری
nasri.et88@gmail.com
1
عیسی رضایی
rezaeiphd@gmail.com
2
محمد آرمند
mohammadarmand@yahoo.com
3
کارشناس ارشد تکنولوژی آموزشی
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
استادیار مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان «سمت»
با ورود به عصر الکترونیک و استفاده از تجهیزات آن؛ همچنین با گسترش دانشگاههای مجازی و یادگیری الکترونیک و دسترسی دانشجویان به رایانه و اینترنت این صنعت رفته رفته به حوزه کتابهای درسی وارد شده است تا آنجا که کتابهای درسی الکترونیک جای خود را در کنار کتابهای درسی مکتوب باز کرده است. کتاب الکترونیکی یک منبع دیجیتال اطلاعاتی است که به شکل منسجم، مدوّن، هدفمند و با موضوعی مشخص طراحی شده و از طریق ابزارهای الکترونیکی چون رایانه، کتابخوان و یا ابزارهای اختصاصی پرتابل به صورت پیوسته یا ناپیوسته قابــل ارائه است. با توجه به اهمیت کتاب درسی الکترونیکی در این مقاله، اصول طراحی و نگارش ایــن نــوع کتاب درسی براساس پژوهشی که در آن کتاب درسی مکتوب با کتاب درسی الکترونیکی مورد مقایسه و تأثیر کتاب الکترونیکی بر میزان یادگیری دانشجویان مورد سنجش قرار گرفته، بیان گردیده است.
https://jut.samt.ac.ir/article_18931_1ba8138e957df7b3056c0010924145c5.pdf
کتاب الکترونیکی
کتابخوان الکترونیکی
اصول طراحی کتاب الکترونیکی
per
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
2012-07-22
16
25
27
43
18932
تأملی بر نقش گروههای کار فرا زمانی در توسعه دانش از طریق تدوین دانشنامهها و شرحنویسی بر کتابهای علمی و دانشگاهی
دکتر علی اصغر پورعزت
pourezzat@ut.ac.ir
1
دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
هدف از این پژوهش، شناسایی اعتبار گروههای کار فرا زمانی برای تدوین آثار علمی دیرپا و بلندمدت است. معمولاً، نگارش و بازپردازی دایرةالمعارفهای بزرگ و توسعه دانش از طریق کتابهای درسی، از عهده یک نسل انسانی فراتر است؛ از اینرو، برای تدوین این نظامنامههای علمی دیرپا، استفاده از گروههای کار فرا زمانی ضرورت مییابد. این پژوهش با در نظر گرفتن سابقه نگارش پنج دایرةالمعارف بزرگ دنیا، بر ضرورت تأمل ویژه بر ساختار و شیوه راهبری گروههای فرا نسلی دانشمندان و پژوهشگران تأکید دارد؛ گروههایی که امکان نوعی همافزایی را فارغ از ضرورت همگرایی زمانی فراهم ساخته، امکان توسعه و هماهنگسازی رسمی و غیررسمی فعالیتها را در دورههای زمانی طولانی فراهم میآورند تا بهتدریج دایرةالمعارفها را تدوین کنند یا در دورههای پیاپی آموزشی، دانش انباشته در کتابهای درسی را از طریق شرح و تفسیر و حاشیهنویسی بر آنها، به شکلی منتقحتر و درخورتر ارائه نمایند. یافتههای حاصل از مطالعه روشهای تدوین این دایرةالمعارفها، حاکی از آن هستند که برای توفیق در این مهم باید ساختاری برنامهریزی شده را برای دورههای فرا نسلی مدنظر قرار داد.
https://jut.samt.ac.ir/article_18932_748c2180d16d9bcbb99701ce684a52ee.pdf
گروههای کار فرا زمانی
دایرةالمعارفها
حاشیهنویسی بر کتب علمی
بازپردازی کتابهای درسی
per
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
2012-07-22
16
25
44
58
18933
Research Paper
ویژگیهای مطلوب در تدوین سرفصل درسی دانشگاهی با نقد بر سرفصلهای درسی رشته زبان فرانسه
مهری بهرام بیگی
bahrambeygi@samt.ac.ir
1
استادیار مرکز تحقیق و توسعه، و مدیر گروه زبان و ادبیات فرانسه سازمان «سمت»
یکی از ابزارهای برنامه درسی سرفصلهای درسی هستند که دارای ویژگیهای خاصیاند. سر فصل طرحی از فعالیت آموزشی و ابزاری برای برنامهریزی آموزشی است و پیشرفت کلاس به آن بستگی دارد. بنابراین، تهیه سرفصل درسی مناسب، ارائه یک سرمایهگذاری بزرگ است و شایسته است برای این سرمایهگذاری تلاش شود. سرفصل باید تمام اطلاعات مفید مرتبط با کلاس و برنامهریزی آموزشی برای آن درس را در اختیار دانشجویان قرار دهد. سرفصلهای مبهم، بدون انسجام، نامرتبط با گرایش رشتهها، کهنه و قدیمی، غیر کاربردی و نامتناسب با حجم و تعداد واحد درسی اطمینان و آرامش را از دانشجو سلب میکند و تا پایان ترم تحصیلی او را در اضطراب قرار میدهد. تهیه سرفصل درس میتواند تحت تأثیر عواملی با جهتگیری به سمت آموزش به انتقال دانش یا با جهتگیری به سمت یادگیری به کسب دانش راهنمایی شود. علاوه بر ارائه نمونهای از سرفصل مطلوب دانشگاهی که بیشتر در کشورهای غربی اینگونه سرفصلها مرسوم است، با بررسی میزان مطلوبیت سرفصلهای رشته زبان فرانسه در ایران به این مهم دست مییابیم که متأسفانه سرفصلها نیازمند بازبینی جدی و اساسی هستند، زیرا به نظر میرسد در تعیین دروس پیش نیاز دقت لازم نشده است و برخی ناهماهنگیها در ارائه دروس و در نظر نگرفتن تقدم و تأخرها و نگذراندن برخی پیشنیازها مشکل ایجاد کرده است.
https://jut.samt.ac.ir/article_18933_1be54392cf0481749a81b132dbf742e5.pdf
سرفصل دانشگاهی
ویژگیهای سرفصل مطلوب
فعالیت آموزشی
سرفصلهای
زبان فرانسه
per
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
2012-07-22
16
25
59
78
18934
Research Paper
ارزیابی تحلیلی کتاب زبان انگلیسی عمومی
ناصر رشیدی
nrashidi@rose.shiruza.ac.ir
1
مریم بهرامی
2
دانشیار آموزش زبان انگلیسی دانشگاه شیراز
کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی
کتاب درسی در هر کلاسی، از جمله کلاس آموزش زبان خارجی در هر سطحی و در هر مؤسسة آموزشی - اعم از مدرسه و دانشگاه - نقش محوری ایفا میکند. به دلیل دارا بودن چنین نقشی تهیه و بهکارگیری معیارهای مرتبط و مناسب جهت ارزیابی کتب درسی، آموزش زبان خارجی همواره امری ضروری بوده است. در این میان، نظریهپردازان و نویسندگان به منظور ارزیابی کتب آموزش زبان انگلیسی، چهارچوبهای ارزیابی مختلفی را بر اساس اصول و معیارهای معینی ارائه نمودهاند. یکی از این چهارچوبها، چهارچوب ارزیابی لیتلجان (1998) است که در مطالعات زیادی بهکار رفته است. مطالعه حاضر به ارزیابی کتاب انگلیسی عمومی دانشگاه پیام نور بر مبنای این چهارچوب پرداخته است تا نقاط قوت و ضعف آن را مشخص و همچنین معلوم کند که آیا این کتاب در راستای اهداف تعیین شده برای آن است یا خیر. برای رسیدن به این هدف سه تن از استادان آموزش زبان انگلیسی دانشگاه با بررسی این کتاب چک لیستهای ارزیابی برگرفته از چهارچوب لیتلجان (1998) را درجهبندی کردند. نتایج تحقیق نشان داد که گرچه نواقص چندی در کتاب انگلیسی عمومی دیده میشود، این کتاب دارای نقاط قوت قابل توجهی است و حتی میتوان گفت ویژگیهای مثبت آن به مراتب بیش از نواقص آن است.
https://jut.samt.ac.ir/article_18934_2cbedc7e8d32dfd6adf979990d723d90.pdf
کتاب درسی
چکلیست
چهارچوب
ارزیابی
لیتلجان
per
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
2012-07-22
16
25
79
92
18935
Research Paper
ابزارهای مطالعاتی در منابع جغرافیایی
پروانه شاهحسینی
shahoseyni@samt.ac.ir
1
استادیار مرکز تحقیق و توسعه سازمان «سمت»
در این مقاله سعی شده است تا نحوه تدوین کتاب درسی و مطالعات جغرافیایی با توجه به روشها و ابزارهای مورد استفاده بررسی شود. در دوره باستان در مطالعات جغرافیایی از ریاضیات و هندسه بهره گرفته میشد؛ اما در قرون وسطی به علت نگرش ارسطویی و بطلمیوسی و تسلط مسیحیت کلیسایی، استفاده از روشهای کمّی جای خود را به تخیلات داد. از قرن هفدهم تا دهههای 1950 و 1960 جغرافیا تحت تأثیر مکتب جبرگرایی جنبه توصیفی یافت و بعد از آن تاکنون در این زمینه از روشهای کمّی استفاده میشود. اما به علت اشکالات ناشی از تأکید بیش از حد بر روشهای کمّی، امروزه مطالعات جغرافیایی و کتب درسی بین مکتب پوزیتیویسم و پدیدارشناختی قرار دارد. گروه جغرافیای سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) نیز در این مسیر گامهایی برداشته و کتب درسی متعددی مبتنی بر روشهای کمّی و روشهای کیفی منتشر کرده است. جغرافیا در تحلیل فضا و تبیین سازمانبندی فضا از روشهای کمّی بهره میجوید و در تحلیل موضوعات بر اساس ارزشها و مفاهیم و تجربههای انسانی از روشهای کیفی استفاده میکند.
https://jut.samt.ac.ir/article_18935_b5ca90bd49d4bed1cfec65b4b3767372.pdf
روشهای کمّی
روشهای کیفی
جغرافیای توصیفی
per
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
2012-07-22
16
25
93
110
18936
نیازسنجی واحد درسی «گویششناسی» و ضرورت تدوین کتاب درسی دانشگاهی مربوط
محمدامین ناصح
amin_nasseh@yahoo.com
1
زهرا استادزاده
zahra.ostadzadeh@gmail.com
2
عضو هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه بیرجند
عضو هیئت علمی مرکز همکاریهای علمی و بینالمللی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
زبانها و گویشهای در خطر، بسان آینهای از فرهنگ و پیشینۀ تمدنی هر کشور، بخش مهمی از میراث معنوی و هویت ملی است. گویششناسی اقدامی روشمند است که در ایران مطالعات آن پیشینۀ مفصلی ندارد و عمدتاً به پایاننامههای تحصیلی در زبانشناسی و چند شاخۀ دانشگاهی مرتبط محدود میگردد. با وجود آغاز این مطالعات دانشگاهی از حدود دهۀ 1340 شمسی، هنوز واحد درسی قطعی و فراگیر به نام «گویششناسی» در برنامهریزی آموزشی رشتههای ذیربط وجود ندارد و طبعاً تدوین کتاب درسی ویژهای به این نام را سازمانهای مرتبط با نشر کتاب درسی دانشگاهی انجام ندادهاند. مقاله حاضر، پس از مرور برخی توجهات بینالمللی و تلاشهای علمی در این حوزه به معرفی اجمالیِ گویشهای ایرانی و شاخههای متنوع آن و در ادامه، به ارائه تصویری جامع از مطالعات داخلی آن میپردازد و نهایتاً پس از تبیین الگو و نمایاندن دشواریهای مسیر، درج واحد درسی گویششناسی توصیه میشود تا در ادامه تدوین کتاب درسی مربوط توسط نهادهای مسئول به منظور اطمینان از ارائه هدفمند آن محقق گردد.
https://jut.samt.ac.ir/article_18936_01a67d0bc609b20a325b1f2efc5df058.pdf
گویششناسی
برنامهریزی آموزشی
مستندسازی زبان
احیای زبان
میراث معنوی
per
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
2012-07-22
16
25
111
131
18937
بررسی تاریخ تحولات کتابهای درسی مدارس در ایران (1230ـ1390ﻫ . ش)
اسفندیار معتمدی
motamedi17@hotmail.com
1
مؤلف کتابهای درسی و پژوهشگر تاریخ علم
پس از تأسیس دارالفنون (1230 ﻫ . ش) و ورود استادان خارجی به ایران تألیف و ترجمه کتابهای درسی با محتوای علوم و فنون که در ایران پیش از آن رواج نداشت آغاز شد. انتخاب اصطلاحات و واژههای علمی مناسب فارسی به جای واژههای خارجی نامناسب نخستین نوآوری در این کتابها بود. چهل و هشت سال بعد، با ایجاد نظام آموزشی و تأسیس دبستانها و دبیرستانها، مؤسسان، مدیران و معلمان این مدارس کتابهای درسی را مننتشر کردند. پس از مشروطیت و از 1297ﻫ . ش، کتابهای درسی براساس برنامه وزارت معارف و با تشکیل شورای عالی معارف نوشته شد. از 1310 کتابهای دوره ابتدایی و از 1317 کتابهای دوره دبیرستان را وزارت فرهنگ و بعداً اداره نگارش منتشر میکرد. در 1312، دولت نظامنامه اداره انطباعات را از تصویب شورای معارف گذراند و تألیف کتاب درسی را نظمی نو بخشید. در سال 1320 بر اثر آشفتگیهای سیاسی و اقتصادی دولت تألیف و چاپ کتاب درسی را آزاد کرد. گرچه، بسیاری از دبیران و استادان دست به تألیف و ترجمه زدند، بر اثر رقابت آزاد در تألیف و چاپ کتاب درسی، کتابهای مشابهی در یک موضوع منتشر شدند که به هرج و مرج منجر شد و سرانجام حق انتشار کتابها به انحصار دولت درآمد. پس از آن، دولت با تأسیس سازمان کتابهای درسی ایران و سپس سازمان پژوهش و برنامهریزی، تألیف و انتشار کتابها را بر عهده گرفت.
https://jut.samt.ac.ir/article_18937_6b99c30979ccb71073019f5ba3d85dba.pdf
تاریخ کتابهای درسی
شورای عالی معارف
برنامه درسی
سازمان کتابهای درسی
سازمان پژوهش