سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
17
28
2013
09
23
تأثیر نگارش روشمند در سهولت یادگیری
1
15
FA
احمد
احمدی
استاد سازمان «سمت»
ahmadi@samt.ac.ir
تأثیر نگارش روشمند در سهولت یادگیری* چکیده اهمیت نگارش روشمند و سهلآموز بر همگان روشن است. در گذشته هر چند کمابیش به تأثیر نافذ این کار آگاه بودند اما در عمل چندان توجهی به آن نمیشد و شاید هم دشواری و وقتگیری کار سبب این کمتوجهی بود و کتابها اعمّ از تحقیقی و درسی و آموزشی عموماً از تکنولوژی آموزشی برخوردار نبودند. در مقالة حاضر اندک بحثی درباره اهمیت تکنولوژی آموزشی به عمل آمده و سپس چند نمونه از کتاب <em>کبری در منطق</em>،<em> حاشیه </em>ملاعبدالله و <em>منظومه</em> سبزواری ارائه شده و دشواری آنها برای متعلم آغازین و میانه تا حدی بیان گشته و نمونهای هم از منطق مظفر برای نشان دادن تکنولوژی آموزشی خوب در منطق آمده است. سپس گزارشی در باب برخی از کتابهای اصول فقه و دشواری بعضی و سهولت برخی دیگر ارائه شده و سرانجام به کار بسیار ارزشمندی که مرحوم مظفر در منطق و اصول فقه انجام داده اشاره شده است.
تکنولوژی آموزشی,حاشیه ملاعبدالله,منظومه سبزواری,منطق مظفر,اصول فقه مظفر
https://jut.samt.ac.ir/article_9395.html
https://jut.samt.ac.ir/article_9395_bfaefead46a7417930bd271d393a145e.pdf
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
17
28
2013
09
23
آسیبشناسی کتابهای دانشگاهی در زمینه آموزش مهارتهای زبان عربی
16
35
FA
مسعود
فکری
استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگر سازمان مطالعه و تدوین (سمت).
dr.m.fekri@gmail.com
آسیبشناسی کتابهای دانشگاهی در زمینه آموزش مهارتهای زبان عربی چکیده رشد روزافزون نیازهای علمی در دوران کنونی، هماهنگی آموزش در سطوح گوناگون را ضروری میسازد. سازگاری میان اهداف و روشها، ابزار و نیازها و نیز شکلدهی منظومهای آموزش که در آن هر یک از اجزاء به ویژه مواد آموزشی با ایفای نقش خود بتوانند تحقق اهداف آن را امکانپذیر سازند، از ضرورتهای برنامهریزی آموزشی و روشهای پویا و کارآمد آن است. توجه به روششناسی تولید مواد آموزشی متناسب با اهداف و جامعه هدف، ضمن یافتن خلأها و کاستیها، امکان ارزیابی و سنجش کارآمدی آن را بر اساس شاخصهای مقایسهای میسر میسازد. در عرصه آموزشهای مهارتی که الگوهای آزموده جز در مشابهسازیهای نه چندان موفق با نمونههای بیرونی استفاده میشود در تولید مواد آموزش، موفقیت چندانی حاصل نشده است و آموزشهای مربوط به زبان، به ویژه مهارتهای آن دچار چالش بیشتری شده است. بخشی از عدم دستیابی رشتة ادبیات عرب و آموزش عربی به عنوان رشتة تخصصی و یا جانبی و تکمیلی به اهداف آموزشی در سطح مطلوب مستقیماً مرتبط با فرایند تألیف منابع آموزشی این رشته است. در این نوشتار کوشش شده است با توجه به الگوهای متداول در منابع آموزشی مهارتهای زبانی به آسیبشناسی منابع دانشگاهی آموزش مهارتهای زبان عربی پرداخته شود.
آموزش,زبان عربی,مهارتها,کتابهای دانشگاهی,آسیبشناسی
https://jut.samt.ac.ir/article_9396.html
https://jut.samt.ac.ir/article_9396_bb044eade985393f76fbef78769fdc57.pdf
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
17
28
2013
09
23
تألیف کتاب درسی آموزش زبان فارسی با تأکید بر آموزش تلفظ
36
61
FA
زهرا
ابوالحسنی چیمه
استادیار مرکز تحقیق و توسعة علوم انسانی سمت
zabolhassani@hotmail.com
تألیف کتاب درسی آموزش زبان فارسی با تأکید بر آموزش تلفظ چکیده از میان مهارتهای آموزش زبان فارسی، آموزش تلفظ بیش از هر مهارت دیگری مورد چشمپوشی و سادهانگاری قرار گرفته است. کتابهای آموزشی حتی در اصولیترین شکل عرضه، آموزش این مهارت مهم را مسکوت گذاشتهاند. با توجه به اهمیت موضوع تلفظ در امر ارتباط زبانی، در این پژوهش به ارائة راهکارهایی در آموزش و تمرین تلفظ در کتابهای درسی آموزش زبان فارسی به غیر فارسیزبانان پرداخته شده است. در پاسخ به این سؤال که به چه شیوهای میتوان در کتاب درسی آموزش زبان فارسی بر تلفظ تأکید کرد و چه راهکارهای تمرینیای میتوان برای بهبود مشکلات تلفظی در کتابهای درسی پیشبینی کرد، این فرضیه مطرح میشود که در رویکرد ارتباطی میتوان تمرینهایی را مبتنی بر روش بالا به پایین[1] طراحی کرد که به طور مؤکد به آموزش و تقویت تلفظ کمک میکند. چهارچوب علمی ـ آموزشی به کار گرفته شده در این پژوهش رویکرد ارتباطی است که بیش از هر چیز بر ارتباط تعاملی دادههای آموزشی و زبانآموز تأکید دارد. با این نگرش تأکید میشود حتی تمرینهای تلفظ کتابهای آموزشی بر مبنای نیازهای ارتباطی زبان آموزش طراحی شوند. در این راستا با بهرهگیری از شیوه بالا به پایین، بر تمرین بر روی متنهای حاوی الگوهای تلفظی و نه صرفاً بر واجهای منفرد تأکید و با پشتوانه شواهد خطایی گفتار شفاهی زبانآموزان در حوزههای مختلف تلفظی، راهکارهای تمرینی جهت تألیف در کتاب درسی آموزش زبان فارسی به دست داده میشود. [1]. top-down
آموزش زبان فارسی,آموزش تلفظ,روش بالا به پایین,رویکرد ارتباطی,تألیف تمرین
https://jut.samt.ac.ir/article_9397.html
https://jut.samt.ac.ir/article_9397_931861aec8b71b17b42fabc26d2e928e.pdf
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
17
28
2013
09
23
از «تاریخ سیاسی» تا «سیاست تاریخ»: بررسی انتقادی بازنمایی تاریخ تحولات ایران دوره آل بویه در کتابهای درسی دانشگاهی
62
76
FA
زهیر
صیامیان گرجی
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی
z_siamian@sbu.ac.ir
کوروش
صالحی
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان
salehi@lihu.usb.ac.ir
از «تاریخ سیاسی» تا «سیاست تاریخ»: بررسی انتقادی بازنمایی تاریخ تحولات ایران دوره آل بویه در کتابهای درسی دانشگاهی چکیده امروزه دیدگاههای گوناگونی درباره الگوهای آموزش تاریخ در نظام آموزشی کشورها وجود دارد. یکی از این رویکردهای آموزشی، سواد تاریخی است. هدف اصلی از آموزش تاریخ در این رویکرد تقویت توان استدلالورزی انتقادی مخاطبان است. بر این مبنا یادگیری تاریخ صرفاً به حافظهسپاری گزارش انبوهی از اطلاعات روایی درباره تاریخ کنشهای سیاسی گذشتگان نیست، بلکه هدف آن برآورده کردن انتظارات جامعه معاصر از مطالعه تاریخ است و بر این اساس باید در آموزش تاریخ بر سویههای فرهنگی، تمدنی، علمی، ادبی، هنری و شیوههای زندگی اجتماعی روزمره گذشتگان و بازسازی دنیای فرهنگی آنان در کتابهای تاریخی تأکید شود. از آنجا که آموزش تاریخ در دانشگاههای ایران برمبنای سیاستهای برنامههای آموزشی دولتی و نیز نهادهای متولی تولید کتابهای درسی دانشگاهی مانند سازمان سمت صورت میگیرد، استفاده از این رویکردهای آموزش تاریخ میتواند به تقویت اهداف آموزش تاریخ در دانشگاهها کمک کند. در این مقاله تلاش شده است با تأمل در یکی از دورههای تاریخی ایران در قرن چهارم و پنجم، که به «عصر زرین فرهنگ ایران» معروف است، چگونگی بازنمایی تحولات این دوره در برنامه آموزشی و کتابهای درسی مربوط بررسی انتقادی شود. در این بررسی نشان داده شد که فقدان «سیاستِ تاریخ» به معنای معیارهای علمی روزآمد و کارآمد در آموزش تاریخ همطراز با حوزههای علمی این رشته در دنیای معاصر علم تاریخ موجب شده بازنمایی وجوه تمدنی و فرهنگی تحولات این دوره مهم از تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی در نظام آموزشی و کتب درسی دانشگاهی رشته تاریخ بسیار کمرنگ و روایت تاریخ تحولات سیاسی آن بسیار برجسته شود.
آموزش تاریخ,کتاب درسی,سواد تاریخی,سیاست تاریخ,آل بویه,فرهنگ و تمدن اسلامی
https://jut.samt.ac.ir/article_9398.html
https://jut.samt.ac.ir/article_9398_840845e180e84f49535c833a81404e70.pdf
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
17
28
2013
09
23
تحلیل محتوای متون درسی تاریخ دانشگاهها با تأکید بر تکنیک سطح خوانایی فرای
77
96
FA
امامعلی
شعبانی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه اراک
shabani.2009@gmail.com
رزا
معماری
کارشناس ارشد تاریخ و دبیر آموزش و پرورش
roza_memari@yahoo.com
تحلیل محتوای متون درسی تاریخ دانشگاهها با تأکید بر تکنیک سطح خوانایی فرای[1] * چکیده در سالهای اخیر کتب درسی رشته تاریخ برای دانشجویان کارشناسی از سوی نهاد رسمی یعنی سازمان «سمت» به طور گستردهای منتشر شده و مورد رجوع جمع کثیری از اساتید و بالتبع دانشجویان این رشته قرار گرفته است. حال طرح یک سؤال اساسی بجاست که کتب درسی مذکور تا چه میزان به لحاظ سطح خوانایی ـ یعنی روان بودن متن و سیر از سادگی به دشواری ـ از یک قاعده، شرط علمی و نظریهمندی تبعیت میکند؟ بیتردید رعایت و یا عدم رعایت این ویژگیها در فرایند آموزشی که معمولاً کتاب یا متون درسی نقش محوری ایفا میکند، تأثیر فراوانی خواهد گذاشت. لذا تعیین درجه پیچیدگی زبانی و یا به عبارت دیگر درجه و سطح خوانایی متن، یکی از مهمترین محورهای تحلیل محتوای کتب درسی به شمار میرود. در همین راستا سطح خوانایی متون درسی تاریخ تهیه شده توسط سازمان «سمت»، بر اساس تکنیک شاخص فرای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافتههای پژوهش حکایت از آن دارد که سطح خوانایی بسیاری از این کتابها به طور جدی محل نقد بوده و با معیارهای پذیرفته شده متخصصان این حوزه و در رأس آن تکنیک معیار فرای مطابقت ندارد که خود در نهایت ما را به یکی از دلایل ضعف آموزشی دانشجویان و مشکلات فراروی اساتید رشته تاریخ دانشگاهها رهنمون میسازد. <br clear="all" /> [1]. در مقاله حاضر از راهنماییهای ارزنده سرکار خانم دکتر ذوالقرنین (عضو هیئت علمی گروه برنامهریزی درسی دانشگاه اراک و مدرس درس تحلیل محتوای کتب درسی) استفاده فراوانی شده است.
کتابهای درسی تاریخ «سمت»,تحلیل محتوا,سطح خوانایی,تکنیک فرای
https://jut.samt.ac.ir/article_9399.html
https://jut.samt.ac.ir/article_9399_6cd2db21e2f7a75d7122b7f699d365df.pdf
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
17
28
2013
09
23
مقایسه تأثیر محتوای دروس دانشگاهی با راهبرد قالب داستانی و قالب متداول در میزان یادگیری و یادداری دانشجویان
97
113
FA
حسن
فانیدپور
کارشناس ارشد تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی
hasan.fanid@yahoo.com
جواد
حاتمی
دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
j.hatami@modares.ac.ir
یوسف
مهدوی نسب
دانشجوی دکترای تخصصی تکنولوژی آموزشی دانشگاه تربیت مدرس
abieasman@gmail.com
محمد
آرمند
0000-0003-2136-288X
استادیار مرکز تحقیق و توسعة علوم انسانی سمت
mohammadarmand@yahoo.com
مقایسه تأثیر محتوای دروس دانشگاهی با راهبرد قالب داستانی و قالب متداول در میزان یادگیری و یادداری دانشجویان
حسین فانیدپور*
دکتر جواد حاتمی<sup>*</sup>*
یوسف مهدوینسب*<sup>**</sup>
دکتر محمد آرمند<sup>***</sup>*
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر تدوین محتوای درسی دانشگاهی با راهبرد قالب داستانی و قالب متداول در میزان یادگیری و یادداری دانشجویان رشته تکنولوژی آموزشی در درس طراحی آموزشی دانشگاه تبریز است. تحقیق حاضر از نوع شبه آزمایشی و طرح پیشآزمون ـ پسآزمون با گروه کنترل و آزمایش است. جامعة آماری پژوهش حاضر را 180 نفر از دانشجویان کارشناسی تکنولوژی آموزشی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز تشکیل دادند. برای نمونهگیری این پژوهش که حجم آن 40 نفر بود، از روش نمونهگیری تصادفی استفاده شد. ابزار اندازهگیری در این پژوهش، آزمون محقق ساخته مبتنی بر محتوا بود. به منظور جمعآوری اطلاعات، ابتدا پایایی و روایی آزمون یادگیری و یادداری محاسبه، سپس پیشآزمون یادگیری و یـادداری بر روی کلیه آزمودنیهای نمونه اجرا شـد. برای تجزیه و تحـلیل دادهها از آزمون آماری کوواریانس استفاده شد که این نتایج به دست آمد: در فرضیه اول، مشخص شد که تدوین محتوای درسی با راهبرد قالب داستانی، تأثیر معناداری بر یادگیری دانشجویان تکنولوژی آموزشی در درس طراحی آموزشی ندارد، اما در فرضیه دوم مشخص شد که تدوین محتوای درسی با راهبرد قالب داستانی بر یادداری دانشجویان تکنولوژی آموزشی اثربخش بوده، از معناداری بالایی برخوردار است.
<br clear="all" />
* کارشناس ارشد تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی (Hasan.fanid@yahoo.com)
** دانشیار دانشگاه تربیت مدرس (j.hatami@modares.ac.ir)
*** دانشجوی دکترای تخصصی تکنولوژی آموزشی دانشگاه تربیت مدرس (abieasman@gmail.com)
*** استادیار مرکز تحقیق و توسعة علوم انسانی سمت (armand@samt.ac.ir)
تدوین کتاب درسی,راهبرد پیشآموزشی,راهبرد مبتنی بر داستان
https://jut.samt.ac.ir/article_9400.html
https://jut.samt.ac.ir/article_9400_a1e71127eae3179b49a05927049051d8.pdf
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها
پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی
2676-7503
2676-7511
17
28
2013
09
23
بررسی جایگاه تصاویر خلاقانة ادبی در تدوین کتب دانشگاهی با رویکرد باشلاری
114
130
FA
محمود
جوان
عضو هیئت علمی مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی سمت
javan@samt.ac.ir
عبدالرضا
حسنی
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی سمت
hasani@samt.ac.ir
بررسی جایگاه تصاویر خلاقانة ادبی در تدوین کتب دانشگاهی با رویکرد باشلاری چکیده تصویر تولد است؛ تولد اندیشهای پویا در کالبد کلامی پویا که بیواسطه ریشه در هستی دارد. با چنین اصالت و گستره ظهوری انتظار میرود ترویج آن در صدر برنامههای مراکز آموزشی و پژوهشی باشد و نگاهها به سوی آن دوخته شود نه اینکه رنگ ببازد یا احیاناً به فراموشی سپرده شود. تصویر ادبی با فنینویسی و نوشتار خاص آفریده میشود و پویایی آن پیوسته در احیا و بازسازی آن است. مراد ما از تصویر در معنای عام آن بیان اندیشه، اعم از صور خیال، متن و مجموعه عناصر سازنده آن، شامل عناصر آوایی و واژهها، و در معنای خاص و باشلاری آن آفرینش است (برای مثال آفرینش یک اثر یا یک قطعه ادبی). نوع نگاه نویسنده به جهان در نگارش وی متجلی میشود: نگاه محدود به جهان به بیان ساده و نگاه فراگیر به آن، به کثرت عبارتها و غنای جمله میانجامد. جملههای فنی (یا مطول) به پیچیده شدن ساختارهای زبانی و نیز انعطافپذیری آنها منجر میشود. آفرینش در این جملهها که تحرک و پویایی بیشتر ذهن را در پی دارد و معمولاً به نگارش خاص منجر میشود، ملموستر است. برخی رشتههای علوم انسانی ـ ازجمله ادبیات، فلسفه و هنر ـ از انواع گوناگون آفرینش ازجمله استفاده از تصاویر خلاقانه، نگارش خاص و نشاط علمی بهره بیشتری میبرند.
نقد کتاب درسی,فنینویسی,نوشتار خاص
https://jut.samt.ac.ir/article_9401.html
https://jut.samt.ac.ir/article_9401_f15a3e7706debc3878abbea9ded68c51.pdf