ارزیابی ونقد کیفیت کتاب «صرف و نحو عربی» اثر عباس ماهیار (بر اساس معیار دهگانه منصوریان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، مرکز مطالعات و تحقیقات هرمز، دانشگاه هرمزگان، هرمزگان، ایران

2 دانشجوی دکترا، زبان و ادبیات عرب، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

با وجود تنوع و تکثر ابزارهای نوین آموزشی، کتاب درسی با ارزش‌ترین وسیلة آموزشی در همة مقاطع تحصیلی به شمار می‌آید و در تحقق اهداف آموزشی نقش اساسی ایفا می‌کند. کتاب درسی دانشگاهی ابزارى است که مدرّسان به منظور آموزش دانشجویان به کار می‌گیرند. برای افزایش اثربخشی کتاب‌های درسی، نقد و ارزیابی آن‌ها با استفاده از معیارهای دقیق از جنبه‌های مختلف ضروری است. این پژوهش می‌کوشد تا کتاب صرف‌ونحو عربی (ماهیار، 1373) را که سازمان «سمت» برای دانشجویان کارشناسی رشتة زبان و ادبیات فارسی در نظر گرفته است، براساس صد ویژگی کتاب‌های دانشگاهی در ده مقولة: تخصص‌گرایی و هدفمندی موضوعی، توان نظری و دلالت‌های کاربردی، توان استنادی و ماهیت میان‌رشته‌ای، جامعیت و روزآمدی، صلاحیت و کارنامة پدیدآورندگان، پاکیزگی نگارشی و ادبی، انسجام محتوایی و ساختاری، همخوانی با نظریه‌های یادگیری، ماهیت تعاملی و توان انگیزشی، ویژگی‌های فیزیکی و ظاهری، با روش تحلیل انتقادی به بررسی بپردازد. نتایج پژوهش بیانگر این است که مؤلف اثر مذکور نیمی از اصول ده‌گانة را در کتابش رعایت کرده و از نیمی دیگر (البته نه به طور کامل) غفلت ورزیده است؛ در نتیجه، بازنگری آن می‌تواند در رفع نواقص موجود در آن مؤثر باشد تا در چاپ جدید، مخاطب بتواند بیشترین بهره‌وری از کتاب را داشته باشد.
ویژگی کتاب‌های دانشگاهی، صرف ونحو عربی، عباس ماهیار، و اصول منصوریان.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation and critique of the quality of the book "Arabic grammar" by Abbas Mahyar (Based on Mansourian's ten criteria(

نویسندگان [English]

  • abdolrazagh rahmani 1
  • hanieh zafarabadi 2
1 a
2 a
چکیده [English]

Evaluation and critique of the quality of the book "Arabic grammar" by Abbas Mahyar (Based on Mansourian's ten criteria(
Abstract
Despite the variety of new educational tools, the textbook is the most valuable educational tool in all levels and plays a key role in researching educational purposes. University textbooks are a tool that teachers use to educate students, and to increase the effectiveness of textbooks and their effectiveness, they need to be critiqued and evaluated using accurate criteria. The textbook has features that judging its quality requires critique and consideration from various aspects. This study tries to study one of the textbooks of Samt Publications, which is intended for undergraduate students of Persian language and literature, based on 100 features of university books, which is summarized in 10 categories, by descriptive-analytical method. The results show that Mahyar has observed half of the ten principles in his book and has neglected half of them (though not completely).
Keywords: Characteristics of academic books, Arabic grammar, Abbas Mahyar, Mansourian principles

کلیدواژه‌ها [English]

  • Characteristics of academic books
  • Arabic grammar
  • Abbas Mahyar
  • Mansourian principles

مراجع

ابن الرسول، سیدمحمدرضا و الهه صفیان (1396). «بررسی و نقد بخش صرف کتاب صرف‌ونحو عربی»، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، دورة 17، شمارة 1، ص 1ـ22.
اشکوری، سید عدنان (1389). «بررسی انتقادی کتاب «مبادی العربیة (4)»: قسم الصرف»، پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، دورة 10، شمارة 1، ص 103ـ 118.
افشارمهاجر، کامران (1392). عملکرد گرافیک در کتاب‌های درسی دانشگاهی، تهران: سمت.
امام‌زاده، سید احمد (1389). «بررسی انتقادی کتاب «مبادیءالعربیة»، جلد دوم، پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، دورة 10، شمارة 20، ص 89 ـ101.
انوری، حسن و علی محمد پشت‌دار (1377). آیین نگارش و ویرایش دوم، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
جمالی، زواره و همکاران (1387). «معیارهای ارزیابی کتاب‌های درسی دانشگاهی»، مجله پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، دورة 13، شمارة 1، ص 13ـ7.
دهقانیان، جواد و صدیقه جمالی (1392). «بررسی و نقد ترجمه و شرح مبادی العربیة 4 (قسمت نحو) شرح سیدعلی حسینی»، پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، دورة 12، شمارة 25، ص 37ـ56.
رحمانی، اسحق و لیلا ایمانی‌فر (1397). «سنجش خوانایی کتاب متون و قواعد زبان عربی 1 براساس تکنیک خوانایی کلوز»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، دورة 22، شمارة 43، ص 142ـ161.
رضی، احمد (1385). شاخصه‌های ارزیابی و نقد کتاب‌های درسی دانشگاه، تهران: سمت.
رمضانی، احمد، (1398). «ارزشیابی کتاب درسی و راهنمای معلم زبان‌آموزی و جمله‌سازی دانش‌آموزان ناشنوا/کم شنوا»، فصلنامة کودکان استثنایی، سال نوزدهم، شمارة 2، ص 123ـ142.
سجادی، سید ابوالفضل (1395). «بررسی و نقد کتاب «النحو العصری»، پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، دورة 16، شمارة 43، ص 123ـ135.
علوی لنگرودی، سید کاظم (1387). بررسی مقایسه‌ای برنامه درسی رسمی و اجرا شده دروس کارورزی کارشناسی مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی و ارائة چهارچوب پیشنهادی، رسالة دکتری دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، شیراز: دانشگاه شیراز.
کیانی، حسین (1391). «بررسی و نقد کتاب قواعد کاربردی زبان عربی»، پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، دورة 12، شمارة 2، ص 91ـ104.
ماهیار، عباس (1362). صرف‌ونحو برای دانشجو، تهران: مؤلفان.
ماهیار، عباس (1373). صرف‌ونحو عربی، تهران: سمت.
ماهیار، عباس (1396). صرف‌ونحو 1 و 2، تهران: سمت.
محمودی، فیروز (1391). طراحی الگوی برنامه درسی مبتنی بر مسئله در دوره کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی و اعتبارسنجی و امکان سنجی آن در آموزش عالی ایران، رسالة دکتری، تهران: دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
ملکی، حسن (1384). برنامه‌ریزی درسی؛ راهنمای عمل، تهران: انتشارات پیام اندیشه.
منصوریان، یزدان (1392). «صد ویژگی کتاب‌های دانشگاهی کارآمد و اثر بخش»، مجلة پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شمارة 29، ص 1ـ17.
نصر، احمدرضا و همکاران (1385). بررسی میزان تحقق معیارهای تدوین کتاب‌های درسی در کتاب‌های دورة کارشناسی علوم تربیتی، کتاب درسی دانشگاهی (1): ساختارها و ویژگی‌ها، تهران: سمت.
نظری منظم، هادی و سید رضا موسوی (1395). «نقد و بررسی نقش آموزشی تصویر در کتاب‌های آموزش زبان عربی به غیر عرب‌زبان‌ها (بررسی موردی: کتاب تاریخ الأدب العربی، اثر حنا الفاخوری)»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، دورة 20، شمارة 39، ص 26ـ44.
نعمتی قزوینی، معصومه و سیده اکرم رخشنده‌نیا (1391). «نقد کتاب صرف ساده»، پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دورة 12، شمارة 2 ، ص 127ـ137.
همائی، رضا و مسعود مرتضوی (1379). تحلیل محتوای کتاب، فارسی دوم ابتدایی ویژة ناشنوایان، تهران: پژوهشکده کودکان استثنایی.
Anita E. (1990). Educational Psychology, 4thed. New Jersey Englewood Cliffs, pp. 228-230.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار