تحلیل محتوای درسنامة فارسی‌عمومی براساس الگوی مفهومی‌آموزش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد،ایران.

2 استادیار آموزش زبان فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

نظر به اهمیت روش‌های تدریس کاربردی و فقدان روشی نظام‌مند در تدوین کتاب‌های درسی فارسی عمومی، هدف پژوهش حاضر بررسی یکی از مطرح‌ترین درس‌نامه‌های فارسی‌ عمومی، تألیف محمود فتوحی و حبیب‌الله عباسی (۱۳۹۸) براساس الگوی مفهومی آموزش است. در این پژوهش که به شیوة تلفیقی انجام شده است، ابتدا میزان استفاده از گویه‌های بازبینة تحلیل ‌محتوای کتاب‌های درسی در محتوای درس‌نامۀ فارسی‌ عمومی مورد بررسی و شمارش قرار گرفت. سپس جهت بررسی سطح معناداری میان مؤلفه‌‌های الگوی مفهومی آموزش در درس‌نامۀ فارسی‌ عمومی، داده‌های حاصل از تحلیل ‌محتوا، با استفاده از آزمون خی‌دو تحلیل شد. نتایج نشان داد تفاوت معناداری میان استفاده از مؤلفه‌‌های الگوی مفهومی آموزش در محتوا و تمرین‌های درس‌نامۀ مذکور وجود دارد. بنابراین، پیشنهاد می‌شود این درس‌نامه براساس الگوی مفهومی آموزش مورد بازبینی قرار گیرد تا مطالب آن بهتر در حافظۀ بلندمدت دانشجویان نهادینه شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An analysis of the content of the General Persian Literature textbook by Mahmud Fotuhi and Habibullah Abasi based on the Conceptual Model of Education

نویسندگان [English]

  • Fatera Kazemi 1
  • Shima Ebrahimi 2
1 M.A. in Persian Language Teaching, Department of Persian Language and Literature, Dr. Ali Shariati Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad Iran
2 Assistant Professor of Persian Language Teaching, Department of Persian Language and Literature, Dr. Ali Shariati Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Due to the importance of practical teaching methods and the lack of a systematic approach to writing textbooks for general Persian literature courses, the current study aims to investigate one of the most significant textbooks, i.e., General Persian Literature written cooperatively by Mahmud Fotuhi and Habibullah Abasi (2019), based on Conceptual Model of Education. A mixed research method is adopted, and the items in the content analysis checklist in the General Persian Literature textbook were examined and counted. Afterward, to examine the significance level between components of the Conceptual Model of Education in the General Persian Literature textbook, the collected data were analyzed using the Chi-squared test. It was revealed that there is a significant difference between Conceptual Model of Education components in the content of the mentioned textbook. Therefore, it is suggested that the Conceptual Model of Education should be paid more attention to so that the textbook contents are stored in students' long-term memory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual Model of Education
  • Content Analysis
  • General Persian Literature Textbook
  • Macro-Competency
باباعلی، ف. (1384).  مقایسة سبک‌های تفکر و رابطة آن با خلاقیت در بین دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و هنر دانشگاه‌های تهران. پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم تربیتی و روان‌شناسی، تهران.
پناهی‌توانا، ص.، و معروفی، ی. (١٣٩٥). جایگاه مؤلفه‌های هویت فرهنگی در کتاب‌های ادبیات فارسی (تحلیل محتوا). پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، ١٣(٥٠)، ٨٩-١٠١.
پورعبدل، س.، صبحی قراملکی، ن.، قائدی، غ.ح.، و نبی‌دوست، ع.ر. (١٣٩٨). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر کاهش فرسودگی و تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص. راهبردهای شناختی در یادگیری، ٧(١٣)، ٦٨-٤٩.
پیش‏قدم، ر.، ابراهیمی، ش.، و طباطبائیان، م. (1398 رویکردی نوین به روان‌شناسی آموزش زبان. مشهد: دانشگاه  فردوسی مشهد.
ذبیحی، ر.، اسد‌زاده، ح.، و حسین‌مردی، ن. (1396). تأثیر شنیدن موسیقی (ریتمیک و ملودی) بر توجه و تمرکز دیداری، شنیداری و مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی. آموزش، مشاوره و روان درمانی (تعالی  مشاوره و روان‌درمانی)، 4(14)، 27-34.
سورانی، م. (١٣٩٥). مطالعة تطبیقی آموزش ارزش‌ها در ایران و استرالیا. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه     طباطبایی، تهران.
شفیعی، ن. (١٣٩٦). رابطۀ علّی ادراک از محیط یادگیری سازنده‌گرا و گرایش به یادگیری مادام‌العمر با میانجی‌گری تفکر سیستمی فردی، انگیزش درونی، رویکرد یادگیری عمیق و قابلیت یادگیری فردی در بین دانشجویان دانشگاه شهید چمران. رسالة منتشرنشدۀ دکتری. دانشگاه شهید چمران، اهواز.
صالحی عمران، ا.، عابدینی، م.، و منصوری، س. (١٣٩٧). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دورة ابتدایی بر مبنای مؤلفه‌های میراث فرهنگی. مطالعات توسعة اجتماعی‌فرهنگی، ٧(١)، 9ـ ٣٦.
صردی زید، م.ح. (۱۳۹۸). بررسی مؤلفه‌های تفکر انتقادی در محتوای کتاب‌های ادبیات فارسی دورۀ اول متوسطۀ نظام جدید. پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه بیرجند، بیرجند.
صمدی، م.، و قمرانی، ا. (۱۳۹۴). تفکر آینده‌نگر در افراد با اختلال طیف اتیسم. تعلیم و تربیت استثنایی، ۹(۱۵)، 129ـ ۱۳۷.
طالبیان، ی. (۱۳۸۵). بررسی کتاب برگزیدۀ متون ادب فارسی و اهداف تدریس فارسی عمومی. نامۀ علوم انسانی، ۱۴(١)، 65ـ ٧٦.
علیقلی‌زاده، ح. (۱۳۹۶). ضرورت‌ها، اهداف و رویکردهای درس فارسی‌ عمومی در دانشگاه‌ها (مطالعۀ موردی: فارسی عمومی پیام‌نور). پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 2(41)، 57ـ ۸۱.
کشاورزی، م.، یارمحمدیان، م.ح.، و نادی، م.ع. (1396). محتوای برنامة درسی مبتنی بر توسعة آینده‌پژوهشی در آموزش عالی ایران: پژوهش کیفی. مطالعات ﺑﺮﻧﺎﻣۀ آﻣﻮزش عالی، 16(8)، 119ـ 138.
ماهرالنقش، م. (۱۳۹۴). بررسی میزان توجه به تفکر انتقادی در کتاب‌های درسی دروس عمومی دانشگاه‌ها. پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
مرادی برزل آبادی، ر.، و رستم‌آبادی، ع.ا. (١٣٩٢). ﺿﺮورت آﯾﻨﺪه‌ﭘﮋوﻫﯽ در ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ درﺳﯽ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش. ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣۀ درﺳﯽ دورهﻫﺎی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش، ١٢(٢)، ٤٧6-٤٧8.
مزیدی، م.، و گلزاری، س. (١٣٩٢). بررسی میزان برخورداری کتاب‌های فارسی دورة ابتدایی از مؤلفه‌های خلاقیت. پژوهش‌های ﺑﺮﻧﺎﻣۀ درﺳﯽ، 1(1)، 69ـ 109.
نقش دائمی، م. (١٣٩٦). رابطۀ میان محیط کلاس و خودکارآمدی تحصیلی زبان‌آموزان ایرانی. پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان، رشت.
Baines, L. (2008). A teachers’ guide to learning multisensory improving literacy by engaging the senses. Virginia USA: Association for supervision and curriculum development (ASCD).
Bar-On, R. E., & Parker, J. D. (2000). The handbook of emotional intelligence: Theory, development، assessment, and application at home, school, and in the workplace. Jossey-Bass. San Francisco.
Bogatta, E. F., & Montgnmery, R. J. (2000). Encyclopedia of sociology (Vol. 2). New York, NY: Macmillan.
Freire, P. (2006). The banking model of education. In E. F. Provenzo (Ed.). Critical issues in education: An anthology of readings. Thousand Oaks, CA: Sage.
Gharajedaghi, J. (2011). Systems thinking: Managing chaos and complexity. A platform for designing business architecture. Elsevier.
Sternberg, R. J., Kaufman, J. C. & Grigorenko, E. L. (2008). Applied intelligence. New York: Cambridge University Press.
Torrance, E.P., & Goff, K. (1989). A quiet revolution. The Journal of Creative Behavior, 23(2), 136-145.